Książka „Żydzi Kosowa Lackiego” pokazuje ten element historii miasta, który do tej pory przedstawiany był fragmentarycznie przez narracje historyczne (lub uzurpujące sobie do tego prawo) przy okazji badań nad obozem w Treblince. Skupiano się więc na śmierci zapominając o życiu. To kontekst znaczący. Choć należy pamiętać, że wiąże się on z końcem historii Żydów Kosowa, końcem ich blisko dwu i pół wiekowej obecności w miejscowości. Trudno więc wyzbyć się wrażenia, że górę bierze dyktat śmierci nad życiem. Tymczasem to właśnie życie i fascynacja nim legły u podstaw myślenia o realizacji książki, o jej powstaniu.
W niedzielny wieczór 27 listopada 2016 r. aula widowiskowa Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Kosowie Lackim licznie wypełniła się audytorium, przybyłym na promocję książki. Spotkanie zaplanowaliśmy jednak nieco inaczej niż analogiczne spotkania, które miały miejsce dotychczas. Gdy weszli ostatni goście zgasło światło i został puszczony film dotyczący kosowskich Żydów zrobiony ze zdjęć archiwalnych opatrzonych komentarzami i opisem. Widzowie poznawali więc ŻYCIE społeczności żydowskiej od XVIII w., po rok 1942. Nie dla każdego z okresów udało się pozyskać ryciny, czy zdjęcia przedstawiające osoby. Pokazano więc pierwszą kosowską synagogę z XVIII w., dokumenty gminy żydowskiej z wieku XIX, zachowane w Kosowie hebrajskie księgi modlitewne, przedmioty życia codziennego, zdjęcia z getta oraz smutny finał ich bohaterów w Treblince (także twarze oprawców) i Polaków, którzy starali się to ŻYCIE ratować. Po 10-minutowej projekcji Mateusz Doliński (gitara) i Marzena Radomska-Wujek (śpiew) we wciąż przyciemnionej sali wykonali utwór Wojciecha Młynarskiego i Leopolda Kozłowskiego „Tak, jak malował pan Chagall”. Dopiero po tym sentymentalnym wprowadzeniu dyrektor MGOK Ewa Rutkowska przywitała zgromadzonych gości. Byli wśród nich: Waldemar Kraska (senator RP), Elżbieta Berus-Tomaszewska (doradca wojewody mazowieckiego, współpracownik Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, autorka prac przywracających pamięć o Żydach i bohaterach dnia powszedniego z Powstania Warszawskiego), Artur Rytel-Andrianik (prezes Fundacji „Sprawiedliwi dla Świata”), Maciej Woliński (księgarz, mecenas kultury i rzeczonej książki), Elżbieta Radomska i Bogumiła Siniakowska (z zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Kosowskiej), ks. Kan Tomasz Pełszyk (proboszcz kosowskiej parafii), Jan Słomiak (burmistrz Miasta i Gminy Kosów Lacki), Stanisław Kuziak (przewodniczący Rady Gminy Kosów Lacki), Longina Oleszczuk i Jacek Odziemczyk (radni Powiatu Sokołowskiego) oraz Pani Teresa Waligóra, która była gościem wyjątkowym (wnuczka Aleksandra i Jana Góralów, którzy w czasie wojny ukrywali jedenaścioro istnień żydowskich). Zespół autorski reprezentowali: kpt. dr Andrzej Chojnacki (Wojskowa Komenda Uzupełnień w Siedlcach) i Artur Ziontek (pracownik MGOK).
Po krótkiej opowieści o książce Artura Ziontka i głosie reprezentanta autorów – Andrzeja Chojnackiego, ponownie na scenie pojawili się artyści z MGOK. Wykonali trzy utwory przeplatane krótkimi narracjami książkowymi odczytanymi przez zaprzyjaźnionego z nami Artura Rogalskiego (historyk i archiwista z Archiwum Państwowego w Siedlcach, doktorant Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach).
Gdy wybrzmiały ostatnie dźwięki emocjonalnej części artystycznej, na scenę została zaproszona Pani Teresa Waligóra, która opowiedziała o swoim poznawaniu historii dziadków i walce o przywrócenie pamięci o nich.
Część oficjalną zakończyły okolicznościowe przemówienia Artura Rytel-Andrianika, Elżbiety Berus-Tomaszewskiej, Waldemara Kraski i Jana Słomiaka.
Długo trwające rozmowy kuluarowe odbywały się w pięknie przygotowanej scenerii cateringowej zapewnionej przez firmę „Catering Blue” z Mokobód.
GALERIA:
